Góc chữa lành
Vì sao quá khứ vẫn ám ảnh chúng ta? Góc nhìn từ tổn thương tâm lý
“Chúng ta không thể xóa bỏ quá khứ, nhưng có thể học cách sống bình an với nó.”
Có những kỷ niệm không chịu ngủ yên
Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác này chưa?
- Một bài hát cũ, một con đường quen, một mùi hương thoảng qua…
… cũng đủ khiến tim bạn nhói lên vì một điều gì đó trong quá khứ.
Dù bạn đã cố quên, đã “bước tiếp”, đã xây dựng một cuộc sống mới – nhưng chỉ cần một tác nhân rất nhỏ, ký ức ngày xưa lại hiện về, nguyên vẹn, sống động, và đau như thể vừa mới xảy ra.
Nếu bạn đang trải qua điều đó – bạn không lạ lẫm đâu. Đây là phản ứng tự nhiên của não bộ và cơ chế bảo vệ tâm lý.
Quá khứ đau buồn được lưu trữ như thế nào trong hệ thần kinh?
Trong NLP và khoa học thần kinh, chúng tôi hiểu rằng những ký ức mang cảm xúc mạnh thường không “trôi đi” dễ dàng. Trái lại, chúng được ghi nhớ sâu – cả về mặt tâm trí lẫn cơ thể.
Hai vùng não đặc biệt chịu trách nhiệm cho điều này:
- Amygdala (hạch hạnh nhân): trung tâm xử lý cảm xúc, đặc biệt là sợ hãi và tổn thương.
- Hippocampus: nơi lưu giữ ký ức dài hạn.
Khi bạn trải qua một biến cố – ví dụ bị phản bội, bỏ rơi, nhục mạ… – não bộ sẽ “đánh dấu” ký ức đó là nguy hiểm, và ghi lại rất rõ.
Lần sau, chỉ cần một tình huống tương tự (người nói chuyện lạnh lùng, ánh mắt thờ ơ…), hệ thần kinh sẽ tự động kích hoạt cảm giác cũ – như một cách để “bảo vệ” bạn.
Nhưng cơ chế bảo vệ này lại vô tình… khiến ta sống mãi trong quá khứ
Bạn có thể đã thoát khỏi tình huống cũ. Nhưng nếu phản ứng cảm xúc vẫn lặp lại, điều đó chứng tỏ vết thương trong bạn chưa thật sự được chữa lành.
Và khi chưa chữa lành, bạn sẽ dễ:
– Phản ứng quá mức trong những tình huống không đáng
– Tránh né các mối quan hệ mới
– Tự thu mình, sống cẩn thận đến mức mệt mỏi
Chữa lành quá khứ không phải là quên đi – mà là khơi gợi lòng trắc ẩn bên trong mình
Nhiều người nghĩ: “Mình phải mạnh mẽ, không nghĩ về chuyện cũ nữa.”
Nhưng càng ép quên, ký ức càng lặng lẽ len lỏi vào trong – và ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi hiện tại.
Điều bạn cần làm không phải là xóa ký ức, mà là:
- Chấp nhận rằng nó đã xảy ra.
- Hiểu rõ rằng bạn không còn là người trong hoàn cảnh cũ nữa.
- Tạo ra một phiên bản mới – đủ mạnh mẽ để đồng hành với ký ức ấy, mà không bị nó nhấn chìm.
Một câu chuyện khách hàng
Chị H., 45 tuổi, nhiều năm sống trong cảm giác bất an về hôn nhân.
Mỗi lần chồng không trả lời tin nhắn, chị lại thấy lo lắng, bồn chồn, thậm chí nổi nóng vô cớ.
Cho đến một ngày, trong một buổi chia sẻ, chị bật khóc.
“Hóa ra tôi đang phản ứng như cô bé 12 tuổi từng bị bố mẹ để lại ở quê… Không phải tôi nghi ngờ chồng. Tôi chỉ đang sợ bị bỏ rơi thêm một lần nữa.”
Từ khoảnh khắc ấy, chị bắt đầu một hành trình mới. Một hành trình mà chị học cách sống cùng hiện tại, với sự tỉnh thức và bao dung.
Không còn phải sống lại những vết thương cũ, chị dần tìm được bình yên trong chính những khoảnh khắc thường ngày.
Bạn không cần quên đi quá khứ, bạn chỉ cần bình an với nó
Tất cả chúng ta đều có một “bộ sưu tập” ký ức – cả trải nghiệm tốt lẫn trải nghiệm xấu.
Việc quan trọng không phải là giấu đi những ký ức đó, mà là học cách đối diện và đưa tay ra nắm lấy đứa trẻ từng tổn thương bên trong ta, chữa lành và học bài học từ đó, để biến tất cả những trải nghiệm trở thành điều tuyệt vời.
Nếu bạn cảm thấy mình đang bị kéo về bởi quá khứ, dù đã cố gắng “sống mới” rất nhiều – có thể bạn đang cần một phương pháp đúng, và một người đủ an toàn để đồng hành.
